فضیلت ماه رجب

?

ماه رجب و ماههاى شعبان و رمضان، از ماههاى بسیار پرفضیلت است، و از تعبیرات بعضى از روایات برمى آید که ماه رجب در میان این سه ماه، امتیاز خاصّى دارد، تا آن جا که ماه رجب «ماه خدا» نامیده شده و ماه شعبان «ماه پیامبر» و ماه مبارک رمضان «ماه امّت»!(1)
ماه رجب یکى از ماههاى حرام است که آغاز و ادامه جنگ در آن، با دشمنان اسلام حرام مى باشد (مگر جنگ دفاعى)،(2) و جنایات نیز در این ماهها (ماههاى حرام)، دیه سنگین ترى دارد.(3)
پیغمبراکرم(صلى الله علیه وآله) ماه رجب را «ماه اَصَبّ» نامیده است، زیرا رحمت خدا در این ماه بر امّت فرو مى ریزد.(4)
این ماه آمیخته است با یاد پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) (به مناسبت مبعث در بیست و هفتم ماه) و یاد امیر مؤمنان(علیه السلام) (به مناسبت میلاد مبارک آن حضرت در سیزدهم ماه) و خاطره شهادت موسى بن جعفر(علیه السلام) (در بیست و پنجم ماه) و روزهاى مهمّ تاریخى دیگر; و از این نظر یکى از ماههاى بسیار پرخاطره اسلامى است.
از روایات متعدّدى که درباره روزه هاى ماه رجب - حتّى یک روز از آن - وارد شده، اهمّیّت فوق العاده این ماه، و عبادت و خودسازى در آن کاملاً روشن مى گردد، که در این جا به گوشه اى از آن اشاره مى شود:
1ـ مرحوم «شیخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق(علیه السلام) نقل مى کند که یکى از یاران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتش رسید، چون نظر مبارک امام(علیه السلام) به او افتاد، فرمود: آیا در این ماه روزه گرفته اى؟ عرض کرد: نه، فرمود: آن قدر ثواب از تو فوت شده که اندازه آن را کسى جز خدا نمى داند; این ماهى است که خداوند آن را بر سایر ماهها برترى بخشیده و احترام آن را عظیم شمرده، و براى روزه داشتن آن، پاداش هاى مهمّى قرار داده است. آن مرد عرض مى کند: آیا اگر در بقیّه این ماه روزه بدارم، به بخشى از ثواب مى رسم؟ امام(علیه السلام) فرمود: آرى; سپس ثواب هاى مهمّى براى کسى که فقط روز آخر ماه، یا دو روز آخر ماه، یا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بیان فرمودند; مانند نجات از سکرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شداید قیامت و نایل شدن به برائت و رهایى از آتش دوزخ.(5)
2ـ در حدیث دیگرى آمده است: «رجب» نام نهرى است در بهشت، از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر; هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد، از آن مى نوشد!(6)
3ـ در حدیث دیگرى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودى عظیم خدا را به دست آورده، خشم الهى از او دور مى شود، و درهاى جهنّم به روى او بسته خواهد شد!(7)
4ـ هر کس سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد، روزه بگیرد، فضیلت بسیار دارد و همچنین در سایر ماههاى حرام.
در روایتى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) آمده است: هر گاه کسى نتواند در این ماه روزه بگیرد، هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دریابد:

سُبْحانَ الاِْلهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِى التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاَْعَزِّ الاَْکْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ.(9)
منزه است خداى بزرگ منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز براى او شایسته نیست منزه است خداى برتر و کریمتر منزه است آن که لباس عزت در بردارد و شایسته آن است.

از مجموع احادیث بالا ـ و دیگر احادیث ـ به خوبى استفاده مى شود که این ماه، ماه تهذیب نفوس و خودسازى و آغاز یک دوره جدیدِ سیر و سلوک الى اللّه است، که از ماه رجب آغاز و به ماه مبارک رمضان منتهى مى شود; خوشا به حال آنان که قدر و منزلت این سه ماه را بدانند و از آن بهره کافى بگیرند. ?

1. اقبال، صفحه 634.
2. مستدرک الوسائل، جلد 11، صفحه 48، حدیث 2 و جواهرالکلام، جلد 21، صفحه 32.
3. کافى، جلد 7، صفحه 281، حدیث 6.
4. مصباح المتهجّد، صفحه 797.
5. امالى صدوق، صفحه 15، حدیث 7 و بحارالانوار، جلد 94، صفحه 32، حدیث 6 .
6. اقبال، صفحه 635.
7. اقبال، صفحه 634.
8. مقنعه، صفحه 375.
9. اقبال، صفحه 637.